Vòng đời của sốt rét
Sốt rét là căn bệnh ít khi lây từ người qua người, từ mẹ sang con hay qua truyền máu, cấy ghép nội tạng hay dùng chung kim tiêm. Nó chủ yếu lây do bị muỗi đốt mà trước đó đã đốt người bị bệnh sốt rét.
Dấu hiệu và triệu chứng

Một đứa trẻ bị bệnh sốt rét có thể có các triệu chứng ban đầu như dễ nổi cáu, uể oải, kém ăn và các vấn đề về giấc ngủ. Các triệu chứng theo sau đó thường là ớn lạnh, sau đó là sốt và thở gấp. Sốt có thể cao từ từ trong 1, 2 ngày hoặc có thể cao đột ngột đến 105 độ C hoặc cao hơn nữa. Sau đó, khi cơn sốt hạ và thân nhiệt nhanh chóng trở lại bình thường, trẻ bắt đầu đổ mồ hôi nhiều.

Các triệu chứng như ớn lạnh, sốt, đổ mồ hôi có thể lặp lại trong khoảng thời gian 2 hay 3 ngày, tùy thuộc vào ký sinh sốt rét gây ra bệnh. Do các triệu chứng ban đầu thường không rõ rệt và có thể bị lầm lẫn với các bệnh khác nên sốt rét khó được chẩn đoán.

Các triệu chứng khác của sốt rét còn có nhức đầu, buồn nôn, đau nhức khắp cơ thể, đặc biệt là vùng bụng và lưng và lá lách phình to bất thường. Khi sốt rét ảnh hưởng đến não, trẻ có thể bị co giật hoặc hôn mê. Nếu sốt rét tác động đến thận, lượng urê sản sinh sẽ xuống thấp khác thường.

Trên thế giới, có từ 300-500 triệu người bị nhiễm sốt rét mỗi năm. Hầu hết xảy ra tại vùng phụ cận Sahara của châu Phi, với khoảng 2 triệu người tử vong mỗi năm vì sốt rét.

Khi các ký sinh sốt rét đi vào dòng máu, chúng sẽ đi đến gan, nơi chúng tăng lên gấp nhiều lần. Cứ mỗi vài ngày, hàng ngàn ký sinh lại được thoát ra từ gan vào máu, nơi chúng phá hủy các tế bào hồng cầu. Một số ký sinh vẫn ở lại gan, tiếp tục sinh sôi nảy nở và phóng thích nhiều ký sinh hơn nữa vào máu sau mỗi vài ngày.

Thời kỳ ủ bệnh của sốt rét là thời gian từ khi bị muỗi cắn cho đến khi ký sinh được phóng thích từ gan. Thời kỳ này khác nhau tùy thuộc vào loại ký sinh sốt rét gây bệnh. Nhìn chung, nó nằm trong khoảng từ 10 ngày đến 1 tháng.

Ngăn ngừa sốt rét

Các chuyên gia y tế cố gắng ngăn ngừa sốt rét bằng các chương trình kiểm soát muỗi nhằm giết muỗi - tác nhân mang và truyền bệnh. Nếu đến các vùng có tỷ lệ bệnh sốt rét cao, bạn nên lắp cửa sổ có màn che, sử sụng thuốc diệt muỗi, mắc mùng khi ngủ.

Hãy xin ý kiến tư vấn của bác sĩ trước khi đến các vùng nhiệt đới hay cận nhiệt đới có nguy cơ bệnh sốt rét cao, có thể bạn sẽ được dùng thuốc chống sốt rét để ngăn ngừa bệnh.

Hiện có nhiều loại vaccine ngừa sốt rét đã và đang được nghiên cứu và thử nghiệm trên toàn thế giới, nhưng do có nhiều giai đoạn khác nhau trong vòng đời của ký sinh sốt rét nên việc phát triển các vaccine này cũng khá khó khăn. Do đó, cách tốt nhất vẫn là tránh đừng để muỗi đốt.